Tου Νικου Κωνστανταρα
Περνάει ο καιρός, βυθιζόμαστε όλο και βαθύτερα στη κρίση, και πουθενά δεν διαφαίνεται κανένα φως, καμία ελπίδα ότι το δράμα μας –το εθνικό αλλά και το τόσο προσωπικό– θα έχει τέλος. Γιατί, δύο χρόνια τώρα, παραμένουμε παγιδευμένοι σε ένα κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο, χωρίς να βλέπουμε πώς θα ξεκολλήσουμε; Γιατί δεν έχει υπάρξει κάποια νέα πολιτική πρόταση που θα εμπνεύσει τον κόσμο, που θα μας πείσει ότι μέσα από τις στάχτες και τα συντρίμμια θα βγουν βλαστάρια – κάποια εκ των οποίων θα δώσουν νέα δυναμική και προοπτική στον τόπο;
Δεν είναι επειδή οι Ελληνες έπαψαν να προβληματίζονται, να αναλύουν τι έφταιξε και να φαντάζονται καλύτερο μέλλον. Αμέτρητες, ατελείωτες δημόσιες συζητήσεις, διαδηλώσεις, κουβέντες σε σπίτια, ατάκες στο Twitter, άρθρα σε εφημερίδες και σε μπλογκ ασχολούνται με το πώς φθάσαμε εδώ και πώς θα ξεφύγουμε. «Μαζί τα φάγαμε… Ή όχι;». Φταίνε μόνο οι πολιτικοί ή μήπως φταίμε και εμείς; Φταίει η Μέρκελ ή είναι η Γερμανία η μόνη δύναμη που μας κρατάει εν ζωή; Φταίει το Μνημόνιο για την ύφεση ή μήπως δεν εφαρμόστηκε ποτέ, τουλάχιστον όσον αφορά την αναπτυξιακή του πτυχή; Ποια είναι η «πράσινη ανάπτυξη» η οποία μπορεί να δώσει ώθηση στην παγωμένη οικονομία, αλλά η οποία δεν έχει φανεί ακόμη; Αν η Ευρωζώνη σώσει τον εαυτό της, θα σωθούμε και εμείς; Πώς θα σωθεί το ευρώ; Πότε τελειώνει το μαρτύριο; Τελειώνει ποτέ;
Η συζήτηση γίνεται με πολλές μορφές και σε πολλά επίπεδα. Κάποια στιγμή ίσως βγει κάτι από τη ζύμωση. Αλλά γιατί έχει περάσει ήδη τόσος καιρός χωρίς να δούμε κάποια βελτίωση στην κατάστασή μας; Οι πολίτες έχουν κάνει μεγάλες θυσίες και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επωμίστηκε τεράστιο πολιτικό κόστος – οπότε δεν ισχύει πια ο κανόνας ότι τα κόμματά δεν τολμούν να κάνουν αλλαγές. Επίσης, το ΠΑΣΟΚ, η Ν.Δ. και ο ΛΑΟΣ συμμετέχουν σε κυβέρνηση συνεργασίας, η οποία έχει στόχο την εφαρμογή και άλλων αλλαγών στη δημόσια διοίκηση και την οικονομία.
Αλλά οι ίδιες οι αλλαγές αποδεικνύουν τα βαθύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας: τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα και όλοι οι άλλοι παράγοντες της δημόσιας ζωής είτε έχουν συρθεί σε συμπεριφορές που είναι αντίθετες με όσα γνωρίζουν και πρεσβεύουν, είτε εμμένουν στις ιδέες και πρακτικές του παρελθόντος. Το βλέπουμε στη δυσφορία των κομμάτων που συμμετέχουν στην κυβέρνηση Παπαδήμου από τη μία πλευρά, και στον αχαλίνωτο λαϊκισμό των κομμάτων της αντιπολίτευσης από την άλλη, τα οποία απαιτούν επιστροφή σε ένα παρελθόν που απεδείχθη ολέθριο. Το ερώτημα τώρα είναι: αφού δεν βλέπουμε πρόοδο ούτε με τον συνασπισμό των δύσθυμων συνεργατών ούτε με το μέτωπο της άρνησης, γιατί δεν ελευθερώνονται νέες δυνάμεις στην πολιτική και την κοινωνία;
Ενώ, όμως, υπάρχουν αρκετές (ασύνδετες μεταξύ τους ακόμη) κινήσεις και ανιχνεύσεις, η πολιτική παραμένει εγκλωβισμένη στα σχήματα των τελευταίων δεκαετιών. Τα κύρια κόμματα, στηριζόμενα στην αδράνεια και στις δομές που δημιούργησαν στο παρελθόν, συμπεριφέρονται όπως και πριν· και οι πολίτες που φαίνονται να τα στηρίζουν ακόμη μάλλον αναζητούν κάτι γνώριμο για να το αντιτάξουν στη σημερινή αβεβαιότητα. Είναι πολύ δύσκολο να φύγουν στελέχη από αυτά τα κόμματα και να δημιουργήσουν νέα σχήματα· είναι επίσης δύσκολο να δημιουργήσει κάποιος νέο κόμμα, να πετύχει την αναγνωρισιμότητα και να αποκτήσει τους μηχανισμούς ενός κόμματος εθνικής εμβέλειας όταν οι εκλογές θα γίνουν μέσα σε λίγους μήνες. Ετσι, το πολιτικό μας σύστημα είναι σαν αυτοκίνητο κολλημένο στη λάσπη: όσο και αν μαρσάρει ο οδηγός, όσος θόρυβος και αν γίνεται, το όχημα δεν κινείται – και κανείς δεν θέλει να βγει να σπρώξει και να μείνει απ’ έξω.
Η απαξίωση των θεσμών, από τις παρεμβάσεις πολιτικών που υπονόμευαν κάθε έννοια αντικειμενικής δικαιοσύνης, μας άφησε με μια βαθιά συναισθηματική εξάρτηση από κόμματα που ήδη γνωρίζουμε.
Δεν εμπιστευόμαστε τους θεσμούς, γνωρίζοντας ότι ανεξάρτητοι και αποτελεσματικοί θεσμοί στελεχώνονται από υπεύθυνους πολίτες και όχι από πελάτες πολιτικών. Η αδυναμία των θεσμών (δικαστικών, αστυνομικών, κρατικών, του Τύπου κ.ά.) επέτρεψε την ανευθυνότητα των πολιτικών, που οδήγησε στο αδιέξοδο. Η ίδια αδυναμία και αδράνεια μας εμποδίζουν να ξεφύγουμε από τα παλιά κόμματα την ώρα που αυτά έχουν χρεοκοπήσει. Κυριολεκτικά και μεταφορικά.
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_2_18/12/2011_1297127
